O internacionalismo na teoría marxista.
Eleni Mpelou1
Para o KKE é
unha cuestión de principios que a vangarda ideolóxica, política e organizativa
da clase obreira debe expresarse de forma distintiva e unificada a nivel
internacional.
A base teórica deste principio, que descansa nas obras de Marx e Engels, pode atoparse na actividade e dimensión internacionais do capital, as cales nós estudaremos á luz dos acontecementos actuais.
Para que o capital poida reproducirse como relación socioeconómica, xa logrou superar a fronteira do “estado nacional”, que creou como forma de poder político estatal para establecerse e para superar as relacións feudais, para abolir a estreitez da economía natural e do mercado local, así como da produción artesá.
O fenómeno do comercio internacional e das compañías por accións, que Marx analizara, tomou novas dimensións e características a finais do século XIX e, especialmente, no século XX, a través da exportación extensiva de capital para investimentos estranxeiros directos, a creación a escala internacional de bolsas e outros mercados para o capital financeiro (p.ex. o Banco Mundial, o FMI, etc.) e a composición internacional dos accionistas en compañías de investimentos.
Sobre esta base, trala II Guerra Mundial e malia a continua agudización da competencia capitalista (entre empresas e entre estados), formáronse centros máis fortes para a elaboración dunha estratexia unificada do sistema imperialista mundial contra a clase obreira, a súa organización revolucionaria e a súa actividade como movemento dentro dos estados capitalistas e ata máis contra o seu poder estatal nos países que estaban construíndo o socialismo.
Tales centros para a produción dunha estratexia e actividade unificadas do capital internacional estaban vinculados á coordinación da toma de decisións (p.ex. o G7, que hoxe foi ampliado a G20) e en órganos de intervención directa económica (FMI, Banco Mundial, etc.) e militar (OTAN, Euroexército, etc.).
Por suposto, o desenvolvemento desigual do capitalismo e a competencia, que son inherentes ao sistema, levan a cambios na correlación de forzas entre estes centros, mentres ao mesmo tempo se forman outros rexionais (p.ex. UE, ALCA, ALBA, MERCOSUR, ASEAN, Acordo de Shanghai , etc.).
En todos estes centros, nos que se expresa a unidade do poder estatal do capital en relación co seu opoñente, a clase obreira, a continuidade do estado capitalista está salvagardada independentemente da cor política-ideolóxica dun goberno ou outro.
Un exemplo característico desta realidade é a composición do ben coñecido “Grupo Bilderberg”, onde empresarios, armadores, banqueiros, diplomáticos, militares, economistas, xornalistas, intelectuais e políticos de todas as tendencias da burguesía de todo o mundo deliberan “a porta pechada”.
Paralelamente, as correntes políticas burguesas e os representantes naturais do capital organizáronse en unións internacionais e rexionais.
Que clase non ten unha expresión internacional en relación ao poder capitalista que se organiza a nivel estatal e a nivel internacional? A clase obreira.
Xunto á obvia necesidade de contar con esta expresión, o que debemos examinar son as causas dos problemas relativos á promoción da organización internacional da vangarda ideolóxica e política da clase obreira.
En opinión do KKE, o problema non é principalmente de tipo organizativo, senón teórico e ideolóxico, o cal por suposto reflicte a separación, a división da clase obreira a nivel nacional.
A unidade ideolóxica do movemento comunista internacional foi destruída e isto é o que necesita restaurarse. Esta é a tarefa básica para todos os PPCC -independentemente dos seus diferentes nomes– que teñen o necesario contido de clase na súa base e nos seus órganos dirixentes, que aseguran a vontade da vangarda da clase obreira para organizar a loita contra a explotación capitalista e non para pactar con ela.
A profunda crise ideolóxica, política e organizativa do movemento obreiro internacional expresouse nos últimos 25 anos e as súas raíces van aínda máis atrás (décadas, de feito).
O KKE opina que o desmantelamento desta unidade ideolóxica tivo lugar debido ao gradual fortalecemento e difusión do revisionismo. Por suposto, o que ocorre a nivel de conciencia, neste caso o revisionismo, é un reflexo dos acontecementos socioeconómicos. As seccións da clase obreira nos países capitalistas avanzados gozaron de salarios máis altos e mellores condicións de vida debido á plusvalía extra que o capital obtiña nos seus países, tomando por exemplo o monopolio no comercio exterior (Gran Bretaña ata finais do século XIX) e a capacidade para explotar materias primas e traballo barato en sociedades menos desenvolvidas. Os fillos destas seccións da clase obreira e da aristocracia obreira no movemento sindical e político absorberon a propaganda burguesa por medio do sistema educativo e foron incorporados aos mecanismos ampliados do estado, ben nos “servizos” do Estado burgués (educación, saúde, benestar) ou puramente en mecanismos administrativos (oficinas tributarias, administracións locais, mantemento da propiedade estatal, etc.) ou en empresas públicas ou semipúblicas (bancos, servizos públicos, enerxía, auga, industria de telecomunicacións, turismo, etc.).
A compra de seccións da clase obreira e a súa incorporación a sectores dinámicos da industria capitalista logrouse en combinación co suborno amplo de científicos que tiñan raíces obreiras; así podemos ver que a ampliación da base social do oportunismo e o fortalecemento do revisionismo son fenómenos interconectados. A capacidade das forzas políticas burguesas para comprar a amplas seccións da clase obreira serviu ao obxectivo político de corromper ao movemento obreiro, de distraelo do seu obxectivo estratéxico da revolución socialista en Europa e, máis en xeral, no mundo capitalista desenvolvido e ata en condicións nas que a correlación de forzas mellorara para as forzas do socialismo tralo fin da II Guerra Mundial.
O revisionismo e o oportunismo nos PPCC dos estados capitalistas fortes exerceron presión sobre os PPCC gobernantes, en condicións extremadamente complexas.
a) O período histórico a nivel internacional (p.ex. o desenvolvemento da bomba atómica primeiro polos EEUU ou a política da “guerra fría” contra a URSS inmediatamente tras o fin da II Guerra Mundial), cando as perdas do capitalismo non se analizaron obxectivamente en combinación coa súa capacidade para recuperar a súa posición.
b) A debilidade e os descoidos na creación dunha estratexia do movemento comunista internacional contra o sistema imperialista internacional, dado que en varias instancias, extremadamente importantes naquel momento, a fronte de loita contra a ocupación estranxeira e o eixo de Hitler separouse da loita pola toma do poder estatal pola clase obreira.
c) A URSS enfrontouse a tarefas teóricas e prácticas sen precedentes (p.ex. a contención e posterior abolición das relacións mercantís, a contradición entre traballo manual e intelectual, o desenvolvemento da organización do traballo en sectores produtivos da industria socialista, a ampla participación obreira na organización e administración da produción e os servizos, no control obreiro da xestión e, máis xeralmente, dos órganos do poder estatal obreiro). A loita de clases para o desenvolvemento socialista entrou nunha nova fase.
A revisión e o oportunismo irreversíbelmente corromperon aos PPCC gobernantes, co resultado de que dirixiron derrocamentos contrarrevolucionarios, a restauración capitalista violenta ou controlada, proceso que aínda está en marcha.
Outra corrente do revisionismo e o oportunismo, coñecida como “eurocomunismo”, corrompeu ao movemento obreiro nas sociedades capitalistas desenvolvidas e continúa facéndoo, por unha banda mantendo a continuidade histórica e os símbolos do movemento comunista, e por outra creando unha organización oportunista europea (o PEE). O PEE utiliza e fomenta as debilidades existentes e as dificultades dos PPCC, por exemplo en América Latina e Asia, debilidades que xorden do desenvolvemento relativamente atrasado do capitalismo neses países. O PEE promove unha liña de alianza con forzas burguesas doutros centros imperialistas aos que denomina aliados (por exemplo, a UE) contra o imperialismo norteamericano.
Nas condicións actuais, os PPCC en países nos que o poder estatal burgués trata de elevar a súa posición a nivel continental e internacional, enfróntanse ao seguinte desafío: elaborar a súa estratexia tendo en conta e superando os problemas estratéxicos no movemento comunista internacional que eles desenvolveran como partidos.
Fronte a todo isto, os PPCC dedicados á ideoloxía comunista, ao marxismo-leninismo, ao papel histórico da clase obreira para o progreso social e a necesidade do socialismo, á necesidade da revolución política e do poder estatal obreiro revolucionario (a ditadura do proletariado), teñen como prioridades as seguintes tarefas:
1. O estudo profundo e a difusión da ideoloxía comunista, por medio da publicación dos traballos dos seus fundadores en todos os idiomas, escolas do partido para a educación marxista organizada dos seus cadros, extensión destas tarefas aos seus militantes e traballo similar cos cadros das mocidades comunistas.
2. A formación dunha intelectualidade comunista, é dicir, cadros científicos do partido con educación marxista e educación similar para os cadros obreiros que teñen as capacidades necesarias para o traballo intelectual. Todo PC, utilizando a intelectualidade marxista, estudará cientificamente –non só mediante a observación empírica– a situación socioeconómica e política do seu país, a súa posición no sistema imperialista internacional, as súas relacións internacionais, estudos que se basearán cientificamente nas forzas comunistas, para que o seu carácter científico non entre en conflito co seu carácter de clase.
Para que os PPCC non se convertan en reféns da ideoloxía burguesa, deben superar a tendencia a subestimar o traballo ideolóxico e teórico, unha tendencia cara á fetichización do traballo práctico, a tendencia a situar o traballo teórico fóra dos seus órganos dirixentes. Este traballo necesita ser asignado dentro do CC, e os resultados deste traballo teórico deben ser discutidos e adoptados polo CC, e debería darse unha tendencia a discutir e adoptar estas tarefas para a súa extensión a todos os órganos do Partido e organizacións de base e na mocidade comunista.
A asimilación creativa da teoría comunista revolucionaria inclúe non só a necesidade de que sexa asimilada, senón tamén do seu desenvolvemento, xa que tanto a sociedade como a loita de clases están en constante desenvolvemento.
Igual que é certo que a teoría revolucionaria fundada por Marx e Engels foi moi avanzada, a teoría que Lenin desenvolveu especialmente en relación coa teoría do Partido, a revolución, o estado obreiro, que deu forza á acción revolucionaria, tamén o é que obxectivamente non cubriron fenómenos e acontecementos que non existían aínda ou non se completaron fai un século e medio.
No entanto, tales fenómenos poden hoxe interpretarse erroneamente e empurrar a un PC nunha liña de cooperación con seccións da clase burguesa.
A tarefa de
desenvolver a nosa teoría revolucionaria está interrelacionada coa tarefa de
elaborar unha estratexia revolucionaria.
Hoxe existe a base teórica para o posicionamento estratéxico dos PPCC en relación aos fenómenos como as unións económicas, políticas e militares dos estados capitalistas, tales como a UE, a OTAN, o FMI, etc., e en relación a outros fenómenos como a aristocracia obreira. Existe unha base teórica para o rexeitamento das análises teóricas burgueses relativos ao “fin da clase obreira”, “fin da loita de clases”, “obsolescencia do socialismo e o capitalismo” porque supostamente a sociedade de hoxe é postindustrial ou constructos ideolóxicos que din que a crise económica é causada polo “capitalismo casino” como unha desviación do capitalismo industrial, etc.
Malia isto, dado que esta base teórica non se asimilou, vellas teses revisionistas gañan terreo, aparecendo como supostamente “contemporáneas” e, como resultado da confusión ideolóxica e de problemas estratéxicos, maniféstanse nos PPCC.
O oportunismo contemporáneo promove unha liña de unión contra a plusvalía extra, presentando isto como un fenómeno que se desvía dos beneficios industriais, do desenvolvemento capitalista “saudábel”.
Abonda con retrotraernos aos escritos de Engels relativos ás crises económicas en Inglaterra na primeira metade do século XIX para descubrir a perdurabilidade deste fenómeno e das posicións burguesas que hoxe están promovéndose como “pensamento contemporáneo de esquerdas que reflicte a nova realidade social”.
Sobre esta base xorde a denominada “estratexia moderna”, a análise de que os “PPCC como forza dirixente da esquerda deberían unirse ás forzas dispersas da esquerda nun polo que traballe por un goberno de esquerdas”. Esta problemática estratexia foi probada, con consecuencias negativas, en todo o século XX e ata o presente. Baséase na concepción equivocada das alianzas, que dá prioridade a unha alianza “por arriba”, con forzas políticas que representan ao oportunismo no seo do movemento obreiro revolucionario, que ten como estratexia o cambio da correlación de forzas no parlamento burgués para formar un goberno que non será capaz de, ou non desexará, entrar en conflito co dominio capitalista.
A política de alianzas dun PC, é dicir, da clase obreira e os sectores sociais oprimidos, non pode ter como obxectivo a política utópica de reformar ao capitalismo e facelo pasar da súa fase monopolista á súa fase premonopolista. Pode e debe ser unha alianza que empurre aos sectores populares intermedios a unha loita pola ruptura cos monopolios, coas súas unións imperialistas. Debe ser unha liña para a maduración do factor subxectivo para a loita polo socialismo, ata aínda que non esixa que as forzas sociais aliadas o entendan e acepten plenamente. Ata se o obxectivo do poder estatal (p.ex. “o poder popular”) e as relacións económicas vinculadas (p.ex. “a economía popular”) se explican en termos xerais, como no caso da Fronte Antimonopolista e Antiimperialista de loita do KKE, isto non escusa a confusión ideolóxica sobre a posibilidade dunha forma intermedia de poder estatal, un estadio intermedio entre o capitalismo e o socialismo.
É necesario que exista unha visión común entre os PPCC neste tema, dos PPCC que operan en sociedades capitalistas, independentemente da posición destas sociedades no sistema capitalista internacional. Esta verdade básica formulouna en 1887 Engels no prólogo á edición norteamericana de “A condición da clase obreira”: “xa que, como dixen antes, non pode existir ningunha dúbida de que a última plataforma da clase obreira norteamericana debe e é esencialmente a mesma que a que adopte toda a clase obreira militante de Europa, a mesma que a do Partido Laborista Socialista Alemán-Americano”2. Esta posición fai referencia ás históricas diferenzas no desenvolvemento capitalista en EEUU, Alemaña, Gran Bretaña e Francia.
Por suposto que existen fenómenos cuxa investigación histórica non levou a xeralizacións teóricas desde o punto de vista da estratexia revolucionaria unificada contra o sistema imperialista mundial. E tendo isto en conta, a elaboración estratéxica dos PPCC faise aínda máis difícil.
A posición dun PC relativa ao movemento nacional que non se asimilou aínda pola clase burguesa dominante dun único estado unificado é un asunto deste tipo, ou ata á inversa, a posición dun PC relativa a un movemento autonomista nacional.
O KKE estivo lidiando con este tipo de asuntos en relación coa poboación grecochipriota durante moitos anos, mentres o noso partido irmán (o PC Turco) estivo preocupado durante moitos anos co tema da poboación kurda.
En opinión do KKE, a necesidade de e a promoción dunha estratexia comunista revolucionaria internacional, da perspectiva dunha nova internacional, xorde deste tipo de investigación teórica e estratéxica, da que falarei logo.
Especialmente durante os séculos XVIII e XIX, coa formación dos estados capitalistas, non só existía a expresión nacional do vehículo natural creado de relacións capitalistas, é dicir, as respectivas clases burguesas de Francia, Alemaña, Grecia, etc, senón que se creou a correspondente clase obreira.
Os respectivos estados, dependendo na súa herdanza precapitalista e das especificidades históricas no desenvolvemento das súas revolucións burguesas e formacións estatais capitalistas, contribúen en maior ou menor medida ao xurdimento “suave” das nacións, á creación máis ou menos coherente da conciencia nacional. Mentres a organización capitalista da sociedade e a correspondente formación dun estado capitalista se atrasaba, onde os imperios sobreviviron durante un longo período de tempo con poderes feudais, como o Imperio Otomán, o paso a formacións estatais capitalistas non harmonizou as diferenzas nacionais desde o punto de vista dos intereses unificados do capital.
Sobre esta base desenvolvéronse os movementos separatistas. Algúns estados capitalistas apoiaron a estes movementos mentres outros se puxeron en contra segundo as contradicións e alianzas que se formaban no marco da tendencia a competir pola distribución dos mercados, que é a lei do capitalismo.
Na era reaccionaria do imperialismo, na que a clase obreira disociou claramente a súa estratexia da da burguesía, independentemente de cuestións nacionais, idiomas e outros legados culturais, cremos que os partidos comunistas deben formar as súas posicións de acordo aos criterios de clase, de acordo á unidade da clase obreira contra a burguesía, sen importar se a burguesía nacional aparece como dividida a nivel nacional.
Somos da opinión de que a seguinte posición de Engels é importante e certa:
“Os comunistas –ese foi o nome que adoptamos na época e que ata agora non repudiamos– os comunistas non formamos un partido separado oposto a outros partidos obreiros”.
“Non teñen intereses separados e separadamente dos intereses de toda a clase obreira”.
“Non establecen principios sectarios propios, polos cales formar e modelar ao movemento proletario”.
“Os comunistas distínguense dos outros partidos obreiros só por isto: 1. Nas loitas nacionais dos proletarios dos diferentes países sinalan e poñen diante os intereses comúns de todo o proletariado, intereses independentes de toda nacionalidade; 2. Nos diferentes estadios de desenvolvemento que a loita da clase obreira contra a clase capitalista transitará, sempre e en todo lugar representan os intereses do movemento no seu conxunto".
“Os comunistas, xa que logo, son por unha banda practicamente a sección máis avanzada e decidida dos partidos obreiros de todos os países, a sección que arrastra a todas as demais; doutra banda, no teórico, teñen, por enriba da gran masa de proletarios, a vantaxe de entender claramente a liña de marcha, as condicións e os resultados xerais finais do movemento proletario.
Así, loitan pola consecución de obxectivos inmediatos, polo reforzamento dos intereses monetarios da clase obreira, pero no movemento do presente, representan e preocúpalles o futuro do movemento”.3
Segundo estes criterios, o KKE forma as súas posicións nestes temas, por exemplo no relativo aos intereses tanto dos traballadores grecochipriotas como os turcochipriotas, disociándoos da burguesía greco e turcochipriota. Sobre a mesma base, o KKE expresa a solidariedade da clase obreira grega coa turca (así como coa kurda, a armenia, etc., independentemente da súa orixe étnica) malia as diferenzas entre as burguesías que poidan establecer a súa poder estatal (grega, turca) ou non (kurda).
En consecuencia, a cuestión crucial é a unidade das varias seccións da clase obreira, que están obxectivamente estruturadas no marco dunha específica entidade capitalista estatal, para o seu derrocamento e para a abolición da burguesía etnicamente dominante así como da que se enfronta a algunhas restricións.
Aínda que a formación dos estados nacionais burgueses ata o inicio do século XX representaba progreso na historia do desenvolvemento humano, a secesión de grupos étnicos e a formación de novos estados capitalistas hoxe, baixo as condicións do dominio do capitalismo a nivel global, non pode traer nada positivo para o movemento obreiro, senón que causa realineamentos na correlación de forzas no seo do capitalismo.
Xa que logo, a posición de que o patriotismo e o internacionalismo teñen carácter de clase, capitalista ou obreiro, que se determina polas principais clases da sociedade capitalista, segue sendo certa hoxe, máis do que o era na época de Lenin no imperio multinacional zarista así como en todo estado burgués independentemente do grao de homoxeneización étnica.
Isto significa que non pode haber patriotismo para as capas medias independente do cosmopolitismo monopolista. As capas medias terán que tomar posición ben co patriotismo do capital, que inclúe a contradición entre a defensa da súa estrutura nacional estatal e o cosmopolitismo, ou co patriotismo obreiro que inclúe a solidariedade obreira internacionalista sen ningunha contradición (internacionalismo proletario).
A clase obreira cumpre o seu papel dirixente obxectivo na loita pola abolición da explotación capitalista, xa que logo pola abolición das diferenzas nacionais, ata o punto de que o movemento obreiro revolucionario –transformado en partidos comunistas– dirixe conscientemente aos sectores das capas medias á acción común coa clase obreira contra o poder capitalista; ata o punto de que asegura a acción conxunta coa clase obreira de estados veciños, así como a nivel rexional e internacional.
Así, cada partido comunista promove a loita revolucionaria no seu país adoptando iniciativas e apoiando as doutros partidos que fortalezan a unidade ideolóxica e política. Estas actividades poden incluír varias formas de acción que foron probadas no pasado, por exemplo declaracións conxuntas sobre problemas comúns da clase obreira internacional, solidariedade e apoio a toda clase obreira que se enfronte a problemas graves no seu país, actividade conxunta para informar e mobilizar, iniciativas conxuntas para a propagación da ideoloxía comunista e desenvolvemento da teoría revolucionaria por medio de escolas do partido, seminarios, publicacións, etc. Ademais, tales actividades fortalecen a unidade organizativa.
A forma dunha organización comunista internacional non pode ser produto do pensamento abstracto en condicións nas que a unidade ideolóxica e política dos partidos comunistas de diferentes países, e tamén de cada país por separado, require da férrea e unificada posición do movemento fronte ao oportunismo, considerándoo como inimigo e non tolerándoo como forza política coa que cooperar sobre a base dun “programa mínimo”.
O máis profundo estudo das anteriores internacionais comunistas e, especialmente, da Terceira Internacional Comunista, levaranos a conclusións que son necesarias para a reconstrución ideolóxica e estratéxica do movemento comunista internacional e a súa revitalización.
A nova expresión organizativa desta unidade debería reflectir definitivamente esta maduración. Neste sentido, será diferente das expresións organizativas da terceira internacional, que se baseou na vitoria revolucionaria do PCR (B) en Rusia e na influencia que exerceu nas forzas revolucionarias dos vellos partidos que foron asimilados polo sistema dos partidos socialdemócratas. Estas forzas non se teñen disociado da “socialdemocracia”, en primeiro lugar no movemento sindical, como para gañar á maioría de sectores militantes da clase obreira.
No entanto, estes son aspectos de investigación histórica que deben discutirse de forma máis detallada.
Hoxe existe a base teórica para o posicionamento estratéxico dos PPCC en relación aos fenómenos como as unións económicas, políticas e militares dos estados capitalistas, tales como a UE, a OTAN, o FMI, etc., e en relación a outros fenómenos como a aristocracia obreira. Existe unha base teórica para o rexeitamento das análises teóricas burgueses relativos ao “fin da clase obreira”, “fin da loita de clases”, “obsolescencia do socialismo e o capitalismo” porque supostamente a sociedade de hoxe é postindustrial ou constructos ideolóxicos que din que a crise económica é causada polo “capitalismo casino” como unha desviación do capitalismo industrial, etc.
Malia isto, dado que esta base teórica non se asimilou, vellas teses revisionistas gañan terreo, aparecendo como supostamente “contemporáneas” e, como resultado da confusión ideolóxica e de problemas estratéxicos, maniféstanse nos PPCC.
O oportunismo contemporáneo promove unha liña de unión contra a plusvalía extra, presentando isto como un fenómeno que se desvía dos beneficios industriais, do desenvolvemento capitalista “saudábel”.
Abonda con retrotraernos aos escritos de Engels relativos ás crises económicas en Inglaterra na primeira metade do século XIX para descubrir a perdurabilidade deste fenómeno e das posicións burguesas que hoxe están promovéndose como “pensamento contemporáneo de esquerdas que reflicte a nova realidade social”.
Sobre esta base xorde a denominada “estratexia moderna”, a análise de que os “PPCC como forza dirixente da esquerda deberían unirse ás forzas dispersas da esquerda nun polo que traballe por un goberno de esquerdas”. Esta problemática estratexia foi probada, con consecuencias negativas, en todo o século XX e ata o presente. Baséase na concepción equivocada das alianzas, que dá prioridade a unha alianza “por arriba”, con forzas políticas que representan ao oportunismo no seo do movemento obreiro revolucionario, que ten como estratexia o cambio da correlación de forzas no parlamento burgués para formar un goberno que non será capaz de, ou non desexará, entrar en conflito co dominio capitalista.
A política de alianzas dun PC, é dicir, da clase obreira e os sectores sociais oprimidos, non pode ter como obxectivo a política utópica de reformar ao capitalismo e facelo pasar da súa fase monopolista á súa fase premonopolista. Pode e debe ser unha alianza que empurre aos sectores populares intermedios a unha loita pola ruptura cos monopolios, coas súas unións imperialistas. Debe ser unha liña para a maduración do factor subxectivo para a loita polo socialismo, ata aínda que non esixa que as forzas sociais aliadas o entendan e acepten plenamente. Ata se o obxectivo do poder estatal (p.ex. “o poder popular”) e as relacións económicas vinculadas (p.ex. “a economía popular”) se explican en termos xerais, como no caso da Fronte Antimonopolista e Antiimperialista de loita do KKE, isto non escusa a confusión ideolóxica sobre a posibilidade dunha forma intermedia de poder estatal, un estadio intermedio entre o capitalismo e o socialismo.
É necesario que exista unha visión común entre os PPCC neste tema, dos PPCC que operan en sociedades capitalistas, independentemente da posición destas sociedades no sistema capitalista internacional. Esta verdade básica formulouna en 1887 Engels no prólogo á edición norteamericana de “A condición da clase obreira”: “xa que, como dixen antes, non pode existir ningunha dúbida de que a última plataforma da clase obreira norteamericana debe e é esencialmente a mesma que a que adopte toda a clase obreira militante de Europa, a mesma que a do Partido Laborista Socialista Alemán-Americano”2. Esta posición fai referencia ás históricas diferenzas no desenvolvemento capitalista en EEUU, Alemaña, Gran Bretaña e Francia.
Por suposto que existen fenómenos cuxa investigación histórica non levou a xeralizacións teóricas desde o punto de vista da estratexia revolucionaria unificada contra o sistema imperialista mundial. E tendo isto en conta, a elaboración estratéxica dos PPCC faise aínda máis difícil.
A posición dun PC relativa ao movemento nacional que non se asimilou aínda pola clase burguesa dominante dun único estado unificado é un asunto deste tipo, ou ata á inversa, a posición dun PC relativa a un movemento autonomista nacional.
O KKE estivo lidiando con este tipo de asuntos en relación coa poboación grecochipriota durante moitos anos, mentres o noso partido irmán (o PC Turco) estivo preocupado durante moitos anos co tema da poboación kurda.
En opinión do KKE, a necesidade de e a promoción dunha estratexia comunista revolucionaria internacional, da perspectiva dunha nova internacional, xorde deste tipo de investigación teórica e estratéxica, da que falarei logo.
Especialmente durante os séculos XVIII e XIX, coa formación dos estados capitalistas, non só existía a expresión nacional do vehículo natural creado de relacións capitalistas, é dicir, as respectivas clases burguesas de Francia, Alemaña, Grecia, etc, senón que se creou a correspondente clase obreira.
Os respectivos estados, dependendo na súa herdanza precapitalista e das especificidades históricas no desenvolvemento das súas revolucións burguesas e formacións estatais capitalistas, contribúen en maior ou menor medida ao xurdimento “suave” das nacións, á creación máis ou menos coherente da conciencia nacional. Mentres a organización capitalista da sociedade e a correspondente formación dun estado capitalista se atrasaba, onde os imperios sobreviviron durante un longo período de tempo con poderes feudais, como o Imperio Otomán, o paso a formacións estatais capitalistas non harmonizou as diferenzas nacionais desde o punto de vista dos intereses unificados do capital.
Sobre esta base desenvolvéronse os movementos separatistas. Algúns estados capitalistas apoiaron a estes movementos mentres outros se puxeron en contra segundo as contradicións e alianzas que se formaban no marco da tendencia a competir pola distribución dos mercados, que é a lei do capitalismo.
Na era reaccionaria do imperialismo, na que a clase obreira disociou claramente a súa estratexia da da burguesía, independentemente de cuestións nacionais, idiomas e outros legados culturais, cremos que os partidos comunistas deben formar as súas posicións de acordo aos criterios de clase, de acordo á unidade da clase obreira contra a burguesía, sen importar se a burguesía nacional aparece como dividida a nivel nacional.
Somos da opinión de que a seguinte posición de Engels é importante e certa:
“Os comunistas –ese foi o nome que adoptamos na época e que ata agora non repudiamos– os comunistas non formamos un partido separado oposto a outros partidos obreiros”.
“Non teñen intereses separados e separadamente dos intereses de toda a clase obreira”.
“Non establecen principios sectarios propios, polos cales formar e modelar ao movemento proletario”.
“Os comunistas distínguense dos outros partidos obreiros só por isto: 1. Nas loitas nacionais dos proletarios dos diferentes países sinalan e poñen diante os intereses comúns de todo o proletariado, intereses independentes de toda nacionalidade; 2. Nos diferentes estadios de desenvolvemento que a loita da clase obreira contra a clase capitalista transitará, sempre e en todo lugar representan os intereses do movemento no seu conxunto".
“Os comunistas, xa que logo, son por unha banda practicamente a sección máis avanzada e decidida dos partidos obreiros de todos os países, a sección que arrastra a todas as demais; doutra banda, no teórico, teñen, por enriba da gran masa de proletarios, a vantaxe de entender claramente a liña de marcha, as condicións e os resultados xerais finais do movemento proletario.
Así, loitan pola consecución de obxectivos inmediatos, polo reforzamento dos intereses monetarios da clase obreira, pero no movemento do presente, representan e preocúpalles o futuro do movemento”.3
Segundo estes criterios, o KKE forma as súas posicións nestes temas, por exemplo no relativo aos intereses tanto dos traballadores grecochipriotas como os turcochipriotas, disociándoos da burguesía greco e turcochipriota. Sobre a mesma base, o KKE expresa a solidariedade da clase obreira grega coa turca (así como coa kurda, a armenia, etc., independentemente da súa orixe étnica) malia as diferenzas entre as burguesías que poidan establecer a súa poder estatal (grega, turca) ou non (kurda).
En consecuencia, a cuestión crucial é a unidade das varias seccións da clase obreira, que están obxectivamente estruturadas no marco dunha específica entidade capitalista estatal, para o seu derrocamento e para a abolición da burguesía etnicamente dominante así como da que se enfronta a algunhas restricións.
Aínda que a formación dos estados nacionais burgueses ata o inicio do século XX representaba progreso na historia do desenvolvemento humano, a secesión de grupos étnicos e a formación de novos estados capitalistas hoxe, baixo as condicións do dominio do capitalismo a nivel global, non pode traer nada positivo para o movemento obreiro, senón que causa realineamentos na correlación de forzas no seo do capitalismo.
Xa que logo, a posición de que o patriotismo e o internacionalismo teñen carácter de clase, capitalista ou obreiro, que se determina polas principais clases da sociedade capitalista, segue sendo certa hoxe, máis do que o era na época de Lenin no imperio multinacional zarista así como en todo estado burgués independentemente do grao de homoxeneización étnica.
Isto significa que non pode haber patriotismo para as capas medias independente do cosmopolitismo monopolista. As capas medias terán que tomar posición ben co patriotismo do capital, que inclúe a contradición entre a defensa da súa estrutura nacional estatal e o cosmopolitismo, ou co patriotismo obreiro que inclúe a solidariedade obreira internacionalista sen ningunha contradición (internacionalismo proletario).
A clase obreira cumpre o seu papel dirixente obxectivo na loita pola abolición da explotación capitalista, xa que logo pola abolición das diferenzas nacionais, ata o punto de que o movemento obreiro revolucionario –transformado en partidos comunistas– dirixe conscientemente aos sectores das capas medias á acción común coa clase obreira contra o poder capitalista; ata o punto de que asegura a acción conxunta coa clase obreira de estados veciños, así como a nivel rexional e internacional.
Así, cada partido comunista promove a loita revolucionaria no seu país adoptando iniciativas e apoiando as doutros partidos que fortalezan a unidade ideolóxica e política. Estas actividades poden incluír varias formas de acción que foron probadas no pasado, por exemplo declaracións conxuntas sobre problemas comúns da clase obreira internacional, solidariedade e apoio a toda clase obreira que se enfronte a problemas graves no seu país, actividade conxunta para informar e mobilizar, iniciativas conxuntas para a propagación da ideoloxía comunista e desenvolvemento da teoría revolucionaria por medio de escolas do partido, seminarios, publicacións, etc. Ademais, tales actividades fortalecen a unidade organizativa.
A forma dunha organización comunista internacional non pode ser produto do pensamento abstracto en condicións nas que a unidade ideolóxica e política dos partidos comunistas de diferentes países, e tamén de cada país por separado, require da férrea e unificada posición do movemento fronte ao oportunismo, considerándoo como inimigo e non tolerándoo como forza política coa que cooperar sobre a base dun “programa mínimo”.
O máis profundo estudo das anteriores internacionais comunistas e, especialmente, da Terceira Internacional Comunista, levaranos a conclusións que son necesarias para a reconstrución ideolóxica e estratéxica do movemento comunista internacional e a súa revitalización.
A nova expresión organizativa desta unidade debería reflectir definitivamente esta maduración. Neste sentido, será diferente das expresións organizativas da terceira internacional, que se baseou na vitoria revolucionaria do PCR (B) en Rusia e na influencia que exerceu nas forzas revolucionarias dos vellos partidos que foron asimilados polo sistema dos partidos socialdemócratas. Estas forzas non se teñen disociado da “socialdemocracia”, en primeiro lugar no movemento sindical, como para gañar á maioría de sectores militantes da clase obreira.
No entanto, estes son aspectos de investigación histórica que deben discutirse de forma máis detallada.
1. Artigo de
Eleni Mpellou, membro do Buró Político
do CC do KKE, escrito a petición do Partido Comunista de Turquía para unha
actividade organizada polo Centro de Investigación Marxista-Leninista de
Turquía. O artigo foi publicado na revista teórica do Partido Comunista de
Grecia (Komunistiki Epitheorisi, segundo número de 2010)
2. Marx, K. e Engels, F. OOCC. 2ª ed. t. 21, pp. 351.
3.Marx, K. e Engels, F. OOCC. 2ª ed. t. 21, pp. 353.
2. Marx, K. e Engels, F. OOCC. 2ª ed. t. 21, pp. 351.
3.Marx, K. e Engels, F. OOCC. 2ª ed. t. 21, pp. 353.
[Fonte: KKE]
-Traducido por FORXA!-